Türk hukuk sisteminde malvarlığına yönelik hileli işlemler, hem alacaklıların haklarını zedelediği hem de adalet duygusunu sarstığı için ciddi şekilde ele alınır. Bu bağlamda sıkça karşılaşılan fiillerden biri de “mal kaçırma”dır. Genellikle borçlular tarafından başvurulan bu yöntem, çeşitli hukuki ve cezai yaptırımlarla karşılaşılmasına neden olabilir. Peki mal kaçırma nedir, hangi davranışlar bu kapsamda değerlendirilir ve hukuk sistemimizdeki sonuçları nelerdir?
Mal Kaçırma Nedir?
Mal kaçırma, bir borçlunun sahip olduğu malvarlığını, alacaklıların haklarını engellemek ya da sınırlamak amacıyla üçüncü kişilere devretmesi veya gizlemesi anlamına gelir. Genellikle hileli yollarla yapılan bu işlemler, alacaklının alacağına ulaşmasını zorlaştırmak ya da imkânsız hale getirmek amacı güder.
Bu davranış, hem özel hukuk hem de ceza hukuku açısından yaptırıma tabidir.
Mal Kaçırma Eylemlerine Örnekler
- Borçlunun tüm malvarlığını kardeşine ya da eşine devretmesi,
- Gayrimenkulünü rayiç değerinin çok altında bir bedelle satması,
- Kredi kartı veya banka borçlarını ödememek için mal varlığını gizlemesi,
- Alacaklıya karşı açılan icra takibinden sonra malı muvazaalı şekilde devretmesi.
Bu tür eylemler, özellikle tasarrufun iptali davası ve bazı durumlarda hileli iflas suçu kapsamında değerlendirilir.
Mal Kaçırma ve Tasarrufun İptali Davası
Eğer bir borçlu, alacaklının alacağına ulaşmasını önlemek amacıyla mal kaçırırsa, alacaklı İcra ve İflas Kanunu’nun 277-284. maddeleri kapsamında tasarrufun iptali davası açabilir. Bu dava ile:
- Borçlunun yaptığı devir işlemi geçersiz sayılır.
- Alacaklı, bu mal üzerine haciz koydurabilir.
- Mahkeme, işlemi iyi niyetli olmayan üçüncü kişiye karşı da iptal edebilir.
Bu davada amaç, alacaklının alacağına ulaşmasının tekrar mümkün hale getirilmesidir.
Mal Kaçırma ve Hileli İflas Suçu
Borçlunun alacaklılarını zarara uğratmak amacıyla kasti olarak malvarlığını azaltması ve bu şekilde iflas etmesi hâlinde, bu durum ceza hukuku bakımından da sonuç doğurur. Türk Ceza Kanunu’nun 161. maddesine göre:
“Hileli iflas suçu”, 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Bu suçun oluşması için, borçlunun kastı ve alacaklıları aldatma amacı açık şekilde ortaya konulmalıdır.
Muvazaa ve Mal Kaçırma Arasındaki İlişki
Mal kaçırma, çoğu zaman muvazaa (danışıklı işlem) yoluyla yapılır. Muvazaa, tarafların görünürde bir işlem yapıp, aralarında farklı bir anlaşma yapmalarıdır. Örneğin:
- Borçlunun, evini satmış gibi gösterip gerçekte kendi üzerinde bırakması,
- Hediye gibi görünen işlemlerin gerçekte mal gizleme amacı taşıması.
Bu durumda, muvazaalı işlemin iptali için ayrıca genel hukuk hükümlerine dayanarak dava açılabilir.
Mal Kaçırmanın Hukuki ve Cezai Sonuçları
| Sonuç Türü | Açıklama |
|---|---|
| Tasarrufun İptali | Alacaklının açacağı davayla işlem geçersiz kılınabilir. |
| Hileli İflas Davası | Borçlu hakkında hapis cezası verilebilir. |
| Muvazaa Davası | Görünürdeki işlem geçersiz sayılabilir. |
| Tazminat | Bazı durumlarda alacaklının uğradığı zarar tazmin ettirilebilir. |
Mal Kaçırma Eylemine Karşı Alacaklının Hakları
Alacaklılar, mal kaçırma eylemi ile karşılaştıklarında şu yollara başvurabilir:
- Tasarrufun iptali davası açmak,
- İhtiyati haciz talebinde bulunmak,
- Borçlu hakkında suç duyurusunda bulunmak,
- Muvazaa davası ile görünürdeki işlemin hükümsüzlüğünü ileri sürmek.
Bu işlemlerle alacaklı, hakkına tekrar ulaşma şansı elde eder.
Mal Kaçırma Eylemlerinin Önlenmesi İçin Tavsiyeler
- Sözleşmelerde teminat alınması,
- Ticari işlemlerde ipotek, rehin gibi güvencelerin sağlanması,
- Borçlunun malvarlığının araştırılması,
- Ödeme alamama ihtimaline karşı davalılık ihtimali gözetilerek ön işlem yapılması.
Sonuç
Mal kaçırma, yalnızca alacaklıya değil, hukuk düzenine olan güvene de zarar veren ciddi bir hukuka aykırılıktır. Bu nedenle hem özel hukuk hem ceza hukuku açısından geniş bir yaptırım alanı vardır. Borçluların bu tür eylemlerde bulunması durumunda, alacaklılar yasal haklarını vakit kaybetmeden kullanmalıdır. Bu süreçte bir avukat desteğiyle hareket etmek, en doğru sonucu elde etmede büyük avantaj sağlar.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Bir yanıt yazın