📌 1. İnternet Üzerinden Yapılan Sözleşmeler Nedir?
📌 İnternet üzerinden yapılan sözleşmeler, fiziksel olarak bir araya gelmeye gerek kalmadan dijital ortamda oluşturulan ve tarafların elektronik imza, dijital onay veya e-posta yoluyla kabul ettiği hukuki anlaşmalardır.
✔ E-ticaret, abonelik hizmetleri, iş sözleşmeleri ve kira sözleşmeleri gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
✔ Elektronik ortamda oluşturulan bu sözleşmeler, hukuken bağlayıcıdır.
✔ Kullanıcı onayı veya elektronik imza ile geçerli hale gelir.
🚨 Örnek: Bir mobil uygulama veya e-ticaret sitesinde “Kullanım Koşulları” ve “Üyelik Sözleşmesi” onaylandığında internet üzerinden yapılan bir sözleşme geçerliliğe kavuşur.
📌 2. İnternet Üzerinden Yapılan Sözleşmelerin Hukuki Dayanağı
📌 Türkiye’de internet üzerinden yapılan sözleşmeler çeşitli yasal düzenlemelere tabidir:
| Yasal Düzenleme | İlgili Alan | Açıklama |
|---|---|---|
| Türk Borçlar Kanunu (TBK) Madde 14-15 | Yazılı Delil Niteliği | Elektronik ortamda yapılan sözleşmeler yazılı delil olarak kabul edilir. |
| Elektronik İmza Kanunu (5070 Sayılı Kanun) | Dijital İmza | Elektronik imza, ıslak imza ile aynı hukuki değere sahiptir. |
| Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (6502 Sayılı Kanun) | Mesafeli Sözleşmeler | E-ticaret sitelerinde yapılan alışverişler yasal koruma altındadır. |
| Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (6563 Sayılı Kanun) | Dijital Hizmetler | İnternet üzerinden yapılan ticari sözleşmelerin geçerliliğini düzenler. |
🚨 Örnek: Bir e-ticaret sitesinden alışveriş yaparken kabul edilen “Mesafeli Satış Sözleşmesi”, 6502 Sayılı Kanun kapsamında bağlayıcıdır.
📌 3. İnternet Üzerinden Yapılan Sözleşmeler Nasıl Geçerli Olur?
📌 İnternet üzerinden yapılan sözleşmelerin hukuki olarak geçerli sayılabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekmektedir.
✔ Tarafların Açık Onayı Olmalıdır: Kullanıcılar, sözleşme şartlarını kabul ettiğini açık bir şekilde beyan etmelidir.
✔ Sözleşmenin İçeriği Açık ve Anlaşılır Olmalıdır: Maddeler net olmalı ve hukuki belirsizlik yaratmamalıdır.
✔ Elektronik İmza veya Dijital Onay Kullanılmalıdır: Elektronik imza, mobil imza veya tıklama/onay kutusu gibi yöntemler kullanılabilir.
✔ Sözleşme Saklanabilir ve Delil Niteliği Taşımalıdır: Sözleşme içeriği, gerektiğinde taraflarca erişilebilir olmalıdır.
🚨 Örnek: Bir online üyelik sisteminde, “Üyelik Şartlarını Kabul Ediyorum” kutusunu işaretleyen kullanıcı, sözleşmeye onay vermiş sayılır.
📌 4. İnternet Üzerinden Yapılan Sözleşme Türleri
📌 İnternet ortamında oluşturulan sözleşmeler farklı kategorilere ayrılabilir.
| Sözleşme Türü | Açıklama | Örnek |
|---|---|---|
| Mesafeli Satış Sözleşmeleri | E-ticaret sitelerinden yapılan alışverişlerde geçerlidir. | Trendyol, Hepsiburada veya Amazon’dan alınan ürünlerin satış sözleşmeleri. |
| Üyelik ve Hizmet Sözleşmeleri | Dijital platform aboneliklerinde kullanılır. | Netflix, Spotify, YouTube Premium abonelik sözleşmeleri. |
| E-Kira ve E-İş Sözleşmeleri | Kiracı ve işveren arasında online yapılan sözleşmelerdir. | Tapu ve noter üzerinden yapılan elektronik kira sözleşmeleri. |
| Çalışma ve Freelance Sözleşmeleri | Uzaktan çalışanlar ve şirketler arasında dijital imzayla yapılan anlaşmalardır. | Upwork, Fiverr gibi platformlarda yapılan freelance iş sözleşmeleri. |
| Elektronik Tahkim ve Uyuşmazlık Çözümü | Çevrimiçi arabuluculuk ve tahkim anlaşmaları için kullanılır. | Online tahkim merkezlerinde yapılan sözleşmeler. |
🚨 Örnek: Bir kişi, bir şirket ile online olarak freelance iş sözleşmesi yaparsa, elektronik imza ile geçerlilik sağlanabilir.
📌 5. İnternet Üzerinden Yapılan Sözleşmelerin Avantajları ve Riskleri
📌 İnternet üzerinden yapılan sözleşmelerin çeşitli avantajları ve bazı hukuki riskleri bulunmaktadır.
| Avantajlar | Riskler |
|---|---|
| Hızlı ve Pratik İşlem Süreci | Kimlik Doğrulama Eksikliği |
| Kağıt Kullanımını Azaltır ve Çevrecidir | Siber Güvenlik ve Veri Gizliliği Tehlikeleri |
| Uzaktan Onay İmkanı Sunar | Tüketici Haklarının İhlali Durumu |
| Daha Düşük Maliyetli İşlemler Sağlar | Yanıltıcı veya Geçersiz Hükümler İçerebilir |
🚨 Örnek: Bir e-ticaret sitesinde yapılan alışveriş sonrası satıcı, cayma hakkını ihlal ederse, tüketici yasal yollara başvurabilir.
📌 6. İnternet Üzerinden Yapılan Sözleşmelerde Hukuki Riskleri Azaltma Yöntemleri
📌 Hukuki riskleri azaltmak için kullanıcılar ve işletmeler şu önlemleri almalıdır:
✔ Sözleşme metni detaylı ve anlaşılır şekilde hazırlanmalıdır.
✔ Elektronik imza veya dijital doğrulama yöntemleri kullanılmalıdır.
✔ Tarafların hak ve yükümlülükleri net bir şekilde belirtilmelidir.
✔ Veri güvenliği sağlanmalı ve GDPR/KVKK uyumluluğu gözetilmelidir.
🚨 Örnek: Bir işletme, internet üzerinden sunduğu hizmetlerde, tüketiciyi koruyan açık hükümler içeren bir sözleşme sunmalıdır.
📌 7. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 İnternet üzerinden yapılan sözleşmeler yasal olarak bağlayıcı mıdır?
📌 Evet, Türk Borçlar Kanunu ve Elektronik İmza Kanunu’na göre hukuken bağlayıcıdır.
🔹 Elektronik imza olmadan internet üzerinden yapılan sözleşmeler geçerli midir?
📌 Evet, kullanıcı onayı ve açık rıza ile oluşturulan sözleşmeler de geçerlidir.
🔹 Tüketiciler, online alışverişlerde sözleşme şartlarını kabul etmek zorunda mı?
📌 Evet, mesafeli satış sözleşmeleri zorunludur ve tüketici bu şartları kabul ederek alışveriş yapar.
🔹 İnternet üzerinden yapılan sözleşmeler iptal edilebilir mi?
📌 Evet, tüketiciler bazı durumlarda cayma hakkı kullanarak sözleşmeyi feshedebilir.
🔹 Mobil imza ve e-imza arasındaki fark nedir?
📌 Mobil imza SIM kart üzerinden çalışırken, e-imza USB token veya akıllı kart ile kullanılır.
Bir yanıt yazın