📌 1. Mobbing Nedir?
📌 Mobbing, bir çalışanın işyerinde sistematik şekilde psikolojik baskıya, yıldırmaya veya kötü muameleye maruz kalmasıdır. Bu süreç genellikle işten ayrılmaya zorlamak veya çalışanın verimliliğini düşürmek amacıyla yapılır.
✔ Uzun süreli ve sistematik olmalıdır.
✔ Kişinin iş ortamındaki psikolojik ve fiziksel sağlığını olumsuz etkiler.
✔ İşveren, yönetici veya diğer çalışanlar tarafından uygulanabilir.
✔ Türk İş Hukuku’nda mobbing, işverenin işçiyi koruma yükümlülüğü kapsamında değerlendirilir.
🚨 Örnek: Bir çalışanın yöneticisi tarafından sürekli dışlanması, başarısız gibi gösterilmesi ve ağır iş yüküyle baskı altına alınması mobbingdir.
📌 2. Mobbinge Uğrayan Çalışanların Hukuki Hakları
📌 Mobbinge maruz kalan çalışanların İş Kanunu, Borçlar Kanunu ve Anayasa tarafından korunan çeşitli hakları vardır.
| Çalışanın Hakkı | Dayanak Mevzuat | Açıklama |
|---|---|---|
| İşverenin Önlem Alma Yükümlülüğü | İş Kanunu Madde 5 | İşveren, mobbingi önlemekle yükümlüdür. |
| İş Akdini Haklı Nedenle Feshetme | İş Kanunu Madde 24 | Çalışan, mobbing nedeniyle tazminat alarak işten ayrılabilir. |
| Manevi ve Maddi Tazminat Talebi | Borçlar Kanunu Madde 417 | Psikolojik zarar gören çalışan, tazminat davası açabilir. |
| Savcılığa Şikâyet Hakkı | Türk Ceza Kanunu Madde 125, 267 | Mobbing hakaret veya tehdit içeriyorsa ceza davası açılabilir. |
| İşyerinde Eşit Muamele Görme Hakkı | Anayasa Madde 10 | Çalışanlar arasında ayrımcılık yapılamaz. |
| İş Güvencesi ve Çalışma Koşullarında Değişiklik Talebi | İş Kanunu Madde 22 | Çalışan, mobbing nedeniyle görev yerinin değiştirilmesini talep edebilir. |
🚨 Örnek: Bir çalışan, kendisine sürekli bağıran ve küçük düşüren yöneticisi yüzünden ruhsal çöküntü yaşarsa, manevi tazminat davası açabilir.
📌 3. Mobbing Nedeniyle İşten Ayrılma ve Tazminat Hakkı
📌 Mobbinge uğrayan çalışan, İş Kanunu 24. madde kapsamında iş akdini feshederek kıdem tazminatı talep edebilir.
✔ Mobbingin sistematik ve sürekli olması gerekir.
✔ Çalışanın iş ortamında psikolojik baskıya maruz kalması şarttır.
✔ İşverenin gerekli önlemleri almaması durumunda fesih hakkı doğar.
✔ Çalışan, mobbing nedeniyle işten ayrılırsa işsizlik maaşı alma hakkına sahip olabilir.
🚨 Örnek: Bir çalışan, yöneticisinin sürekli olarak kendisine hakaret ettiğini ve iş yükünü artırdığını ispatlarsa, iş akdini feshederek kıdem tazminatı alabilir.
📌 4. Mobbing Nedeniyle Açılabilecek Davalar
📌 Mobbing mağduru çalışanlar şu davaları açabilir:
| Dava Türü | Hangi Mahkemede Açılır? | Talep Edilen Haklar |
|---|---|---|
| Manevi Tazminat Davası | İş Mahkemesi | Çalışanın psikolojik zararları nedeniyle tazminat |
| Maddi Tazminat Davası | İş Mahkemesi | Çalışanın maddi kayıplarının karşılanması |
| Kıdem ve İhbar Tazminatı Davası | İş Mahkemesi | İş akdini haklı nedenle fesheden çalışanın tazminatı |
| Ceza Davası (Hakaret, Tehdit vb.) | Ceza Mahkemesi | Hakaret, tehdit veya iftira varsa şikâyet üzerine ceza davası açılır. |
| İdari Şikâyet (ÇSGB, İŞKUR) | Çalışma Bakanlığı | İşverenin mobbinge karşı önlem almaması durumunda idari yaptırım uygulanması |
🚨 Örnek: Bir çalışan, yöneticisinin kendisini sürekli küçük düşürdüğünü kanıtlarsa, manevi tazminat davası açabilir.
📌 5. Mobbinge Karşı Çalışanların Kullanabileceği Başvuru Yolları
📌 Mobbinge maruz kalan çalışanlar aşağıdaki mercilere başvurabilir:
| Başvuru Yolu | Başvuru Yapılacak Yer | Açıklama |
|---|---|---|
| İşyeri İç Denetim Mekanizması | İşveren veya İnsan Kaynakları | İlk olarak işyerinde resmi şikâyet mekanizmaları işletilmelidir. |
| Alo 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Hattı | Çalışma Bakanlığı | Çalışan, devletin mobbingle mücadele mekanizmasına başvurabilir. |
| İŞKUR ve Çalışma Bakanlığı’na Şikâyet | Çalışma ve Sosyal Güvenlik Kurumu | İşyerindeki mobbing vakaları hakkında resmi şikâyet yapılabilir. |
| Savcılığa Suç Duyurusu | Cumhuriyet Başsavcılığı | Mobbing hakaret veya tehdit içeriyorsa ceza davası açılabilir. |
| İş Mahkemesi’ne Başvuru | İş Mahkemesi | Kıdem tazminatı, mobbing tazminatı veya iş güvencesi talebiyle dava açılabilir. |
🚨 Örnek: Bir çalışanın yöneticisi tarafından sürekli baskı gördüğünü ispatlaması halinde Alo 170 hattına şikâyette bulunarak denetim talep edebilir.
📌 6. Mobbing Mağdurlarının Alabileceği Önlemler
📌 Mobbinge maruz kalan çalışanlar aşağıdaki önlemleri alabilir:
✔ Tüm yazışmaları ve belgeleri saklayın.
✔ Mobbing sürecini detaylı olarak not alın (ne zaman, nerede, kim tarafından yapıldı?).
✔ Görüşmelerin tanıklar huzurunda yapılmasını sağlayın.
✔ İşverenin resmi şikâyet mekanizmasını kullanın.
✔ Psikolojik destek alın ve psikolojik raporları delil olarak saklayın.
🚨 Örnek: Bir çalışan, yöneticisinin kendisini sürekli aşağılamasına dair e-postaları saklayarak hukuki süreç başlatabilir.
📌 7. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Mobbinge uğrayan çalışan işsizlik maaşı alabilir mi?
📌 Evet, mobbing nedeniyle işten ayrılan çalışan, İşkur’a başvurarak işsizlik maaşı talep edebilir.
🔹 Mobbing için kaç kişi tanık olmalıdır?
📌 Tek bir tanık bile yeterli olabilir, ancak birden fazla tanık olması davayı güçlendirir.
🔹 Mobbing için ceza davası açılabilir mi?
📌 Eğer hakaret, tehdit veya taciz içeriyorsa savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir.
🔹 Mobbing sürecinde psikolojik rapor alınması gerekli mi?
📌 Evet, psikolojik rahatsızlık oluşmuşsa doktor raporu alınması, tazminat davasını güçlendirebilir.
Bir yanıt yazın