Türkiye, çevre koruma ve sürdürülebilirlik alanında son yıllarda önemli adımlar atmıştır. 2025 yılı itibarıyla, çevre hukukunda yapılan güncellemeler ve uygulamalar, hem bireyler hem de kurumlar için büyük önem taşımaktadır. Bu makalede, 2025 yılında Türkiye’de çevre hukukundaki güncel düzenlemeler ve uygulamalar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
İklim Değişikliği ve Karbon Piyasası Yasası
20 Şubat 2025 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunulan İklim Değişikliği ve Karbon Piyasası Yasası Tasarısı, ülkenin 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşmasını desteklemeyi amaçlamaktadır. Tasarı, sera gazı emisyonlarının azaltılması için bir emisyon ticaret sistemi (ETS) kurulmasını ve karbon piyasası kurulunu oluşturmayı öngörmektedir. Bu sistemle, sera gazı emisyon izinlerinin alınıp satılması ve elde edilen gelirlerin iklim dostu projelerde kullanılması planlanmaktadır. Ayrıca, emisyon oluşturan faaliyetlerde bulunan şirketlerin, faaliyetlerine devam edebilmeleri için sera gazı emisyon izin belgesi almaları zorunlu kılınacaktır.
Çevre Kanunu’nda İdari Para Cezaları
2872 sayılı Çevre Kanunu’na aykırı fiiller için uygulanacak idari para cezaları, her yıl yeniden değerleme oranına göre güncellenmektedir. 2025 yılı için belirlenen bazı cezalar aşağıdaki gibidir:
| Suç / Kabahat | Ceza Miktarı (TL) |
|---|---|
| Umuma Açık Yerlerde Çevreyi Kirletme | 6.923 TL |
| Anız Yakma | Dekar başına 556,71 TL |
| Tehlikeli Atıkların İzinsiz İşlemleri | 623.242 TL – 2.492.979 TL |
| Plastik Poşetlerin Ücretsiz Verilmesi | m2 başına 114,55 TL |
Sıfır Atık Projesi ve Geri Dönüşüm Hedefleri
Sıfır Atık Projesi kapsamında, 2025 yılı sonuna kadar ülke genelinde depozito yönetim sisteminin altyapı çalışmalarının tamamlanması ve uygulamaya geçilmesi hedeflenmektedir. Bu proje ile atık geri kazanım oranının %37,5’e çıkarılması planlanmaktadır. Ayrıca, arıtılmış atık suyun yeniden kullanım oranının %7’ye yükseltilmesi ve içme suyu kayıp oranının %26’ya düşürülmesi amaçlanmaktadır.
Kentsel Dönüşüm Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişikliklerle, kentsel dönüşüm süreçlerinin hızlandırılması ve etkinliğinin artırılması hedeflenmiştir. Özellikle, kentsel dönüşüm kararlarının alınmasında maliklerin salt çoğunluğunun (yüzde 50+1) yeterli olması, riskli yapı tespitlerinin resen yapılabilmesi ve tahliye süreçlerinde kolluk kuvvetlerinin kullanılabilmesi gibi düzenlemeler getirilmiştir.
Çevre ve Sürdürülebilirlik Alanında 2025 Hedefleri
- Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi: Emisyon ticaret sistemi için gerekli mevzuat ve altyapı hazırlıklarının tamamlanarak uygulamaya geçirilmesi planlanmaktadır.
- Arıtma Çamuru Yönetimi: Arıtma çamurlarının yönetimi için yeni bir genelge yayınlanması ve bu alanda daha sürdürülebilir uygulamalara geçilmesi hedeflenmektedir.
- Su Kanunu: Etkin su yönetimi için yeni bir “Su Kanunu” çıkarılması planlanmaktadır.
- Yeraltı Suları Kanunu: Ruhsatsız yeraltı suyu kullanımlarına karşı düzenlemeler yapılması ve idari yaptırımların uygulanması öngörülmektedir.
- Geri Kazanım ve Bertaraf Tesisleri Desteği: Evsel atıkların geri kazanımı ve bertarafı için tesis projelerine destek sağlanması amaçlanmaktadır.
Örnek Senaryo
Ahmet Bey, sanayi üretimi yapan bir işletme sahibidir. 2025 yılında yürürlüğe giren yeni karbon piyasası düzenlemeleri doğrultusunda, faaliyetlerini sürdürebilmek için emisyon izin belgesi almak zorundadır. Gerekli izinleri almadığı takdirde ağır idari para cezalarıyla karşılaşacaktır. Ahmet Bey, süreci aksatmamak ve cezalardan kaçınmak için bir çevre hukuku avukatından hukuki destek almıştır.
Yaklaşık Mahkeme Masrafları
| Masraf Kalemi | Yaklaşık Tutar (TL) |
| Harç ve Gider Avansı | 3.000 – 7.000 TL |
| Bilirkişi Ücreti | 5.000 – 15.000 TL |
| Vekalet Ücreti | 15.000 TL ve üzeri |
Hukuki Danışmanlık Almanın Önemi
Çevre hukuku, sürekli değişen düzenlemeler ve ağır idari yaptırımlar nedeniyle hassas bir alandır. Çevre mevzuatına uygun hareket etmek ve olası cezalardan kaçınmak için alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak büyük önem taşır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Çevreyi kirletenlere uygulanan para cezaları nedir?
Çevre Kanunu’na göre çevreyi kirletenlere 2025 yılı itibarıyla 6.923 TL’den başlayıp milyon TL’lere varan cezalar uygulanmaktadır.
Emisyon ticaret sistemi nedir?
Sanayi kuruluşlarının sera gazı emisyonları için belirlenen kotayı aşmamaları ya da fazla salınım izinlerini diğer firmalardan satın almalarını öngören bir sistemdir.
Sıfır Atık Projesi neyi hedefliyor?
Kaynakların verimli kullanılması, atıkların geri kazanılması ve çevresel zararların azaltılması hedeflenmektedir.
Plastik poşet ücretsiz verilirse cezası ne kadar?
2025 yılı itibarıyla plastik poşetleri ücretsiz veren işletmelere m2 başına 114,55 TL idari para cezası uygulanır.
Çevre hukukuna aykırı işlemlerde dava açma süresi nedir?
İdari işlemlere karşı dava açma süresi genellikle tebliğden itibaren 60 gündür.
Bir yanıt yazın