📌 Giriş
Şirketlerin en temel amaçlarından biri kâr elde etmek ve bu kârı ortaklarına dağıtmaktır. Ancak kâr dağıtımı, hukuki prosedürlere ve belirli şartlara bağlıdır. Aynı zamanda, şirketlerin finansal istikrarını koruması için yedek akçeler (zorunlu rezervler) ayrılmalıdır.
📌 Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Vergi Usul Kanunu (VUK), şirketlerde kâr dağıtımı ve yedek akçelerle ilgili hükümler içermektedir.
Bu makalede, kâr dağıtımının hukuki dayanakları, limited ve anonim şirketlerde uygulama farkları, genel kurul onayı, yedek akçelerin önemi ve vergisel yükümlülükler detaylı olarak ele alınacaktır.
📌 Kâr Dağıtımı Nedir? Hukuki Dayanakları
📌 Kâr dağıtımı, şirketin belirli bir dönemde elde ettiği net kârın, ortaklarına dağıtılması işlemidir.
✔ Türk Ticaret Kanunu (TTK) madde 507-512, kâr dağıtımı ve yedek akçelerle ilgili esasları düzenler.
✔ Gelir Vergisi Kanunu (GVK) ve Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK), kâr dağıtımı ile ilgili vergi yükümlülüklerini belirler.
✔ Şirket ana sözleşmesi, kâr dağıtım politikalarını ve yedek akçe oranlarını belirleyebilir.
📌 Önemli Not: Kâr dağıtımı, genel kurul kararı olmadan yapılamaz.
📌 Limited ve Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Farkları
📌 Limited ve anonim şirketlerde kâr dağıtımı prosedürleri farklılık gösterebilir.
| Kriter | Limited Şirket | Anonim Şirket |
|---|---|---|
| Genel Kurul Onayı | Ortaklar Kurulu tarafından onaylanmalıdır | Genel Kurul tarafından onaylanmalıdır |
| Yedek Akçe Ayrılması | Şirket sözleşmesine bağlıdır | Zorunlu yedek akçe ayrılması gereklidir |
| Kâr Payı Dağıtımı | Ortakların sermaye oranına göre yapılır | Pay sahiplerine hisse oranına göre dağıtılır |
| Ara Dönem Kâr Payı | Sözleşmede aksi belirtilmedikçe dağıtılamaz | Yönetim Kurulu kararıyla ara dönem kâr dağıtımı mümkündür |
| Vergisel Yükümlülükler | Gelir vergisine tabidir | Stopaj ve kurumlar vergisine tabidir |
📌 Önemli Not: Anonim şirketlerde, yedek akçeler ayrılmadan kâr dağıtılamaz.
📌 Kâr Dağıtımında Genel Kurul Onayı ve Prosedürler
📌 Şirketler, kâr dağıtımı yapabilmek için belirli prosedürleri takip etmelidir.
✔ 1️⃣ Yönetim Kurulu veya Ortaklar Kurulu Kararı: Kâr dağıtımı önerisi hazırlanır.
✔ 2️⃣ Genel Kurul Onayı: Genel kurulda kâr dağıtım kararı alınır.
✔ 3️⃣ Zorunlu Yedek Akçelerin Ayrılması: TTK’ya göre zorunlu yedek akçeler ayrılmadan kâr dağıtılamaz.
✔ 4️⃣ Vergisel Yükümlülüklerin Ödenmesi: Kâr payı dağıtımı yapıldığında, stopaj vergisi uygulanır.
✔ 5️⃣ Ödeme Süreci: Kâr dağıtımı genellikle belirlenen tarihlerde pay sahiplerine yapılır.
📌 Örnek: Bir anonim şirket, 2023 yılında 1 milyon TL net kâr elde ettiyse, ilk olarak %5 oranında yedek akçe ayrılmalı ve kalan tutar genel kurul onayı ile ortaklara dağıtılmalıdır.
📌 Yedek Akçeler Nedir? Şirketler İçin Önemi
📌 Yedek akçeler, şirketin gelecekteki finansal risklerini yönetmek amacıyla ayrılan zorunlu rezervlerdir.
✔ Zorunlu Yedek Akçeler: TTK’ya göre, anonim şirketlerde yıllık net kârın %5’i genel yedek akçe olarak ayrılmalıdır.
✔ İhtiyari Yedek Akçeler: Şirketler, olağanüstü durumlar için ek yedek akçe ayırabilir.
📌 Örnek: Bir şirketin 500.000 TL kârı varsa, 25.000 TL’si zorunlu yedek akçe olarak ayrılır ve kalan kısım ortaklara dağıtılabilir.
📌 Yedek Akçelerin Faydaları
✔ Şirketin mali yapısını güçlendirir.
✔ Zararın karşılanmasını sağlar.
✔ Yatırımlara kaynak oluşturur.
✔ Şirketin ani ekonomik dalgalanmalara karşı dirençli olmasını sağlar.
📌 Önemli Not: Yedek akçeler, belirli bir seviyeye ulaştığında kâr payı olarak dağıtılabilir.
📌 Kâr Dağıtımı ve Yedek Akçelerin Vergisel Yükümlülükleri
📌 Kâr dağıtımı ve yedek akçelerle ilgili vergisel yükümlülükler şunlardır:
✔ Kâr Payı Stopajı (%10-15): Ortaklara dağıtılan kâr üzerinden stopaj vergisi kesilir.
✔ Kurumlar Vergisi (%25): Şirketin yıllık kazancına uygulanan vergidir.
✔ Geçici Vergi (%25): Şirketin üçer aylık kazançları üzerinden peşin olarak alınır.
📌 Örnek: Bir anonim şirket, ortaklarına 200.000 TL kâr payı dağıtıyorsa, %10 stopaj kesilerek 20.000 TL vergi ödenir ve ortaklara net 180.000 TL ödeme yapılır.
📌 Öneri: Vergisel avantajları değerlendirmek için profesyonel mali müşavir desteği alınmalıdır.
📌 Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
❓ Limited şirketlerde kâr dağıtımı zorunlu mu?
✅ Hayır, ancak genel kurul kararıyla dağıtılabilir.
❓ Anonim şirketlerde kâr dağıtımı nasıl yapılır?
✅ Genel kurul kararıyla belirlenen oranlarda hisse sahiplerine dağıtılır.
❓ Kâr dağıtımı için yedek akçeler ayrılmak zorunda mı?
✅ Evet, TTK’ya göre zorunlu yedek akçeler ayrılmadan kâr dağıtılamaz.
❓ Kâr payı dağıtımında vergi kesintisi var mı?
✅ Evet, kâr payı üzerinden %10-15 oranında stopaj vergisi kesilir.
❓ Ara dönem kâr dağıtımı yapılabilir mi?
✅ Evet, anonim şirketlerde ara dönem kâr dağıtımı yapılabilir.
📌 Sonuç ve Öneriler
📌 Kâr dağıtımı ve yedek akçeler, şirketlerin mali dengelerini koruyarak ortakların haklarını güvence altına alır. 🚀
✔ Genel kurul kararı alınarak hukuki prosedürlere uyulmalıdır.
✔ Yedek akçeler ayrılmadan kâr dağıtımı yapılamaz.
✔ Vergisel yükümlülükler dikkatlice hesaplanmalıdır.
✔ Profesyonel mali danışmanlık alınarak riskler minimize edilmelidir.
Bir yanıt yazın